Cemaatle Namaz Nasıl Kılınır ?

Cemaat önce erkekler, sonra erkek çocuklar ve sonra kadınlar olmak üzere saf halinde sıralanırlar.

İmam, mesela, öğle namazının farzını kılmaya ve kendisi ile birlikte namaz kılacak olanlara imam olmaya niyet eder. Cemaat ise, mesela, “Niyet ettim öğle namazının farzını kılmaya, uydum hazır olan imama” diye niyet eder.

İmam, “Allâhü ekber” diye sesli olarak tekbir getirirken ellerini kulakların hizasına kaldırır, sonra göbeğin alt kısmında bağlar. Hem imam hem cemaat, gizlice “Sübhâneke” duasını okur. Bundan sonra cemaat susar. İmam, Fatiha ve zamm-ı süre okur.

İmam; sabah, akşam ve yatsı namazlarının ilk iki rekâtı ile cemaatle kılınması hâlinde vitir namazının her üç rekâtında Fatiha ve zamm-ı süreyi sesli okur. Cemaatle kılınan vitir namazı dışında üçüncü ve dördüncü rekâtların kıraatini ise sessiz yapar.

İmam, bütün namazlarda rükûa gidiş, rükûdan doğruluş, secdeye gidiş ve secdeden kalkış tekbirlerini sesli olarak alır, selamları da sesli olarak verir.

İmam, sesli olarak okuduğu Fatiha’dan sonra sessizce “âmin” der, cemaat de sessizce “amin” der.

Cemaat tekbirleri gizlice alır. İmam rükûdan kalkarken sesli olarak “Semi’allâhü limen hamideh” deyince cemaat de sessizce “Rabbenâ leke’l-hamd” yahut “Rabbenâ ve leke’l-hamd” der.

Rükû ve secdede tesbihler (sübhane rabbiye’l-azim ve sübhane rabbiye’l-a’lâ), hem imam hem cemaat tarafından sessizce okunur.

Bu kurallara uyarak imam ve cemaat namazı tamamlar. Cemaat imamdan önce hareket etmez. Rükû, secde ve benzeri hareketlerde imamı takip eder. Çünkü “imam”, “öne geçirilen”, “önder olan” demektir. Bu sebeple namazdaki her hareketinde ona uymak gerekir.

Farz namaz kılan, nafile namaz kılana yahut başka bir farz kılana uyması caiz değildir. Nafile kılanın farz kılana uyması ise caizdir.

Mezhep farklılığı imam olmaya engel değildir. Mesela, safiî mezhebine mensup olan bir kimse, Hanefi bir imama uyabilir, tersi de geçerlidir.

İmam, cemaati bıktıracak tutumlardan kaçınır, cemaatin içinde yaşlıların, hastalann ve işi olanlann bulunabileceğini hesaplayarak namazı uzatmaz.

Cemaatle Namaz

Şartlarını taşıyan erkek müslümanların Cuma namazını cemaatle kılmalan farzdır. Kadınlar da dilerlerse Cuma namazına katılabilirler ve bu durumda o günkü öğle namazı üzerlerinden düşer.

Günlük farz namazların cemaatle kılınabilmesi için imamdan başka en az bir kişinin bulunması gerekir. İmamdan başka bir kişi varsa, imam-hatibin sağında ve biraz gerisinde durur. Cemaat iki kişi veya daha fazla ise imamın arkasında düzgün saf hfinde dururlar.

Cemaatin imama uyabilmesi için imam ile cemaatin hakikaten ya da hükmen aynı mekanda olmaları gerekir.

İmamın namazdaki hareketlerinin cemaat tarafından hissedilmesini engelleyecek duvar ve benzeri bir engel bulunmamalıdır. Cemaat imamın sesini işiterek veya kendisini görerek namazdaki hareketlerini takip edebilirse imama uymak geçerli olur.

Cemaatle kılınacak namazda kendisine uyulan kişiye “imam”, uyanlara “muktedi”, “müttebi’ ” ve “me’müm” adı verilir. Tek başına namaz kılana ise “münferid” denir.

İmam olan kişi, hem o vaktin namazını kılmağa, hem de cemaate imam olmağa, cemaat de hem namaza hem de imama uymağa niyet eder. Tekbir alınarak namaza başlanır. İmam ve cemaat gizlice “Sübhâneke” duasını okur. İmam, Fatiha ve zamm-ı süreyi okur. Cemaat ise okumaz, sessizce bekler.

Şafii mezhebine göre kıraatin sessiz yapıldığı namazlarda imam ile birlikte Fatiha ve zamm-ı süreyi cemaat de okur. Kıraatin sesli yapıldığı namazlarda ise imam Fatiha süresini bitirdikten sonra cemaat sessizce sadece Fatiha süresini okur.

İmam olacak kimsenin Müslüman, akıllı, ergen, erkek olması ve namaz geçerli olacak kadar ezbere Kur’ân okumayı bilmesi şarttır.

Kadınlar erkeklere imam olamazlar. Kadının kadınlara imam olması ise caiz, fakat mekruhtur. Bu durumda kadın imam, cemaatin önüne geçmez, ilk safın arasında ve ortada durur.

Aynı farz namazı kılacak birden fazla kişi varsa aralarından birini imam yaparak ona uyar ve namazı öyle kılarlar.

Cemaatle namaz kılmanın önemi ve hükümleri hakkında detaylı bilgiler için lütfen Cemaatle Kılınan Namazın Önemi ve Kaza sayfamızı ziyaret ediniz.

Cemaate Sonradan Katılma Nasıl Olur ?

Cemaatle kılınan namazlarda imama uyan kimse, ya imamla birlikte namaza başlar ve bitirir veya imamla namaza başlar, sonra bir mazeret nedeniyle cemaatten ayrılır, namazını tek başına tamamlar veya imama ikinci rekâttan veya sonraki rekâtlardan itibaren uyar, sonra namazını kendisi tamamlar. Bu kimselere, müdrik, lâhik ve mesbûk denir.

1. Müdrik

Namazın bütün rekâtlarını imamla birlikte kılan, yani ilk rekâttan itibaren namazın sonuna kadar imamın arkasında bulunan kimse demektir.

2. Lasik

Namaza imam ile başladığı halde, dalgınlık, cemaatin çok sıkışık olması veya abdestin bozulması gibi bir sebeple namazın tamamını ya da bir kısmını imamla beraber kılamayan kimse demektir. Bu durumda olan bir kimse, eğer imam namazı bitirmeden, kaçırdığı kısmı tamamlayabileceğini kestirirse, abdesti bozulmuşsa abdest alır ve imamla birlikte kılamadığı kısmı tamamlar, sonra imama uyar ve namaza devam eder. Genelde bu uygulama zordur. Ya da doğrudan imama uyar, imam selam verirken kendisi selam vermez, kalkıp eksik kalan rekâtı veya rekâtları tamamlar. Tamamlayacağı bu rekât veya rekâtlarda imamın arkasında kılıyor gibi hareket eder, yani kıraat yapmaz. Bir müddet bekleyerek rükû ve secdeleri yapar.

3. Mesbûk

Namaza imamla başlayamadığı için namazın en az bir rekâtını imamla birlikte kılamayan kimseye mesbûk denir. Bu durumda olan kimse, son oturuşta imamla birlikte selam vermez, kalkıp namazın eksik kalan kısmını tamamlar.

Bir rekâtın rükûuna yetişemeyen yani imam henüz rükûdan kalkmadan rükûa varamayan kimse o rekâtı kaçırmış sayılır.

Mesbûk durumunda olan kimsenin kaçırdığı rekâtları tamamlaması şöyle olur:

a. İki Rekatlı Namazlar

1. Birinci rekâtı kaçırıp ikinci rekâta yetişen kimse, niyet edip tekbir alır ve imama uyar. Rekâtı imamla birlikte kılar, Tahiyyâta oturur. “Tahiyyât” duasını okur ve bekler. İmam sola selam verince ayağa kalkar, “sübhâneke” duasını okur, eûzü-besmele çeker, “Fatiha” ve “zamm-ı sûre” okur, rükû ve secdeleri yapar ve oturur. “Tahiyyât.”, “Salli”, “Barik”, “Rabbenâ âtina” ve “Rabbena’ğfirli” dualarını okur ve selam verir.

2. İmama ikinci rekâtın rükûundan kalkıldıktan sonra uyan kimse imamla birlikte tahiyyâta oturur. “Tahiyyât” duasını okur ve bekler. İmam sola selam verince ayağa kalkar ve tek başına namaz kılıyormuş gibi iki rekât namazı kılar.

b. Üç Rekatlı Namazlar

1. Bir rekâtı kaçırıp namazın ikinci rekâtına yetişen kimse imamla birlikte ikinci rekâtı kılar ve Tahiyyâta oturur. “Tahiyyât” duasını okuduktan sonra üçüncü rekâtı imamla birlikte kılar, sonra Tahiyyâta oturur. “Tahiyyât” duasını okur ve bekler. İmam sola selam verince ayağa kalkar, “sübhâneke” duasını okur, eûzü-besmele çeker, “Fatiha” ve “zamm-ı süre” okur, rükû ve secdeleri yapar ve oturur. “Tahiyyât”, “Salli”, “Bârik”, “Rabbenâ âtina” ve “Rabbena’ğfirli” dualarını okur ve selam verir.

2. İki rekâtı kaçırıp namaza üçüncü rekâtta yetişen kimse bu rekâtı imamla kılar ve Tahiyyâta oturur. “Tahiyyât” duasını okur ve bekler. İmam sola selam verince ayağa kalkar, “Sübhâneke” duasını okur, eûzü-besmele çeker, “Fatiha” ve “zamm-ı süre” okur, rükû ve secdeleri yapar ve oturur. “Tahiyyât” duasını okur ve ayağa kalkar. Besmele çeker, “Fatiha” ve “zamm-ı süre” okur, rükû ve secdelerden sonra oturur. “Tahiyyât”, “Salli”, “Bârik”, “Rabbenâ âtina” ve “Rabbena’ğfirlî” dualarını okur ve selam verir.

3. İmama üçüncü rekâtın rükûundan kalkıldıktan sonra uyan kimse imamla birlikte Tahiyyâta oturur. “Tahiyyât” duasını okur ve bekler. İmam sola selam verince ayağa kalkar ve tek başına namaz kılıyormuş gibi üç rekât namazı kılar.

c. Dört Rekatlı Namazlar

1. Birinci rekâtı kaçırıp imama ikinci rekâtta uyan kimse bu rekâtı imamla birlikte kılar ve oturur. “Tahiyyât” duasını okuyunca imamla birlikte namazın üçüncü ve dördüncü rekâtlarını kılar. İkinci oturuşta “Tahiyyât” duasını okur ve bekler. İmam sola selam verince ayağa kalkar, “Sübhâneke” duasını okur, eûzü-besmele çeker, “Fatiha” ve “zamm-ı süre” okur, rükû ve secdeleri yapar ve oturur. “Tahiyyât.”, “Salli”, “Bârik”, “Rabbenâ Âtina” ve “Rabbena’ğfirlî” dualarını okur ve selam verir.

2. İki rekâtı kaçırıp imama üçüncü rekâtta uyan kimse, yetiştiği yerde tekbir alır ve imama uyar ve imamla birlikte namazın üçüncü ve dördüncü rekâtlarını kılar. Son oturuşta “Tahiyyât” duasını okur ve bekler. İmam sola selam verince ayağa kalkar, “Sübhâneke” duasını okur, eûzü-besmele çeker, “Fatiha” ve “zamm-ı süre” okur, rükû ve secdeleri yapar ve tekrar ayağa kalkar, besmele çeker, Fatiha ve zamm-ı sûre okur, rükû ve secdeleri yapar ve oturur. “Tahiyyât”, “Salli”, “Bârik”, “Rabbenâ âtina” ve “Rabbena’ğfirlî” dualarını okur ve selam verir.

3. Üç rekâtı kaçırıp imama dördüncü rekâtta uyan kimse bu rekâtı imamla birlikte kılar, Tahiyyâta oturur. “Tahiyyât” duasını okur ve bekler. İmam sola selam verince ayağa kalkar, “Sübhâneke” duasını okur, eûzü-besmele çeker, “Fatiha” ve “zamm-ı sûre” okur, rükû ve secdeleri yapar ve oturur. “Tahiyyât” duasını okur ve ayağa kalkar, besmele çeker, Fatiha ve zamm-ı sûre okur, rükû ve secdeleri yapar ve tekrar ayağa kalkar, besmele çeker ve sadece “Fatiha” sûresini okur, rükû ve secdeleri yapar ve oturur. “Tahiyyât”, “Salli”, “Bârik”, “Rabbenâ âtina” ve “Rabbena’ğfirlî” dualarını okur ve selam verir.

4. İmama dördüncü rekâtın rükûundan kalkıldıktan sonra uyan kimse, imamla birlikte, Tahiyyâta oturur. “Tahiyyât” duasını okur ve bekler. İmam sola selam verince, ayağa kalkar ve namazı tek başına kılıyor gibi dört rekâtlı namazı kılar.

Bu sayfayı istediğiniz sosyal medya ortamında paylaşabilirsiniz.