Vakfe

Vakfe kelime manasıyla “durmak, ayakta durmak, bir yerde beklemek” demektir. Vakfede Arafat çadırlarında, ayağa kalkıp kıbleye dönerek toplu bir şekilde dua edilir, duayı Diyanet İşleri Başkanı yaptırır. Arefe günü Arafat’ta olmasak bile mutlaka televizyon veya radyodan vakfe duasına iştirak etmeliyiz.

Arafat’ta ve Müzdelife’de olmak üzere iki kere vakfe yapılır. Bunlardan Arafat vakfesi farz, Müzdelife vakfesi ise vaciptir. Arafat vakfesi Arefe günü öğle namazından hemen sonra, Müzdelife vakfesiyse bayramın birinci günü sabah namazından hemen sonra yapılır.

Abdestsiz, cünüp veya adet halinde olan kişilerin vakfesi geçerlidir. Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem vakfe günü ay başı halinde olan Hz.Ayşe’ye,

Kâbe’yi tavaf dışında hacıların yaptığı diğer hac ibadetlerini sen de yap Buhârî,Ḥac, 81 demiştir.

Arafat Vakfesi

Yeri

Arafat, Mekke’nin doğusunda büyüklüğü yaklaşık 13,68 km2 olan düzlük bir arazidir. Bu arazinin ortalarına yakın bir yerde Cebel-i Rahme tepesi bulunur.

Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem vakfesini Cebel-i Rahme’nin hemen yanındaki Neb‘a ve Nübey‘a kayaları arasında bulunan Nâbit tepesi üzerinde yaptığı için hacılar bu tepe ve çevresinde bulunmak isterler fakat günümüzde aşırı yoğunluktan vakfe zamanı bu tepe ve çevresi oldukça kalabalık olmaktadır. Yanlış bilinen bir kanının aksine vakfe duası sadece bu tepede yapılmaz, vakfe Arafat vadisinin tamamında yapılabilir.

Hacıların Mina veya Mekke’den bu bölgeye gelmesini aynı zamanda buradan Müzdelife’ye geçmelerini sağlayan dokuz adet otoyol bulunmaktadır. Arafat’ta ve Müzdelife’de hacı kafilelerinin bir arada kaldığı bölgelere Mektep denmektedir. Türk hacılar genellikle en kuzeydeki dokuzuncu yolu ve bu yolun Arafat ucunda kalan mektepleri kullanırlar.

Arafat sahasının tamamı Harem bölgesinin dışında kalmaktadır.

Arafat’tan ayrılıp (sel gibi Müzdelife’ye) akın ettiğinizde, Meş’ar-i Haram’da Allah’ı zikredin. Onu, size gösterdiği gibi zikredin. Doğrusu siz onun yol göstermesinden önce yolunu şaşırmışlardan idiniz.Diyanet İşleri Başkanlığı, Kuran-ı Kerim Türkçe Meali, Bakara Suresi – 198. Ayet

Zamanı

Arafat vakfesinin zamanı Arefe günü öğlen namazı vakti (zeval) ile başlar, bayramın birinci günü imsak (fecr) vaktine kadar devam eder.

Öğlen namazı vakti geldiğinde öğlen ve ikindi namazları cem’-i takdim ile birlikte kılınır. Bundan sonra ayakta hep birlikte Diyanet İşleri Başkanımızın duası eşliğinde vakfe duası yapılır.  Vakfe duasından sonra ertesi gün imsak vaktine kadar serbest ibadetler için zamanınız olacaktır.

Hanefiler’e göre Arafat’a gündüz gelenler için akşama kadar burada kalmak vaciptir. Eğer güneş batmadan önce Arafat’tan ayrılırsanız koyun veya keçi kesme cezası vardır ancak gündüz vakfe yapamayan kişinin gece vakfe yapması ceza gerektirmez.

Arafat Vakfesinin Geçerli Olma Şartları

  • Hac için ihrama girmiş olmak

  • Vakfe esnasında Arafat sınırları içinde bulunmak

  • Vakfeyi belirli olan zamanı içinde yapmak

Arafat Vakfesi Sünnetleri

  • Terviye günü (Arefeden bir önceki gün) Mina’da kalmak ve arefe günü güneşin doğmasından sonra Mina’dan Arafat’a doğru hareket etmek.

  • Arefe günü öğlen vakti girdikten sonra vakfe için gusül abdesti almak, eğer bu mümkün değilse Arafat’tan önce de gusül abdesti alınabilir. Günümüzde öğlen vakti girdiğinde hep beraber namaza durulduğu ve hemen ardından vakfe duası başladığı için Arafat’tan önce, Mina’da veya Mekke’de otelinizde gusül abdesti almak uygun olacaktır.

  • Öğlen vaktinden (zeval vakti) önce Arafat’a varmak.

  • Öğle namazı kılınmadan önce hutbe okumak ve hutbede haccın yapılışı hakkında bilgi vermek.

  • Öğle vakti gelince öğle ve ikindi namazlarını cem‘-i takdîm ile birlikte kılmak. Namazların kılınışını görevli hocalar izah edecektir, kısaca bahsetmek gerekirse önce ezan okunur, öğlenin ilk sünneti kılınır, kamet getirilerek öğlenin farzı kılınır, ardından bir kez daha kamet getirilerek ikindinin farzı kılınır,

  • Namazların kılınmasından sonra geciktirmeden yapılacak vakfe esnasında abdestli olmak ve yönü kıbleye dönük olmak. Çoğunluğun görüşüne göre vakfe esnasında oturmayıp ayakta durmak daha faziletlidir.

  • Vakfeyi mümkün olduğu kadar Cebel-i Rahme adı verilen tepenin yakınlarında yapmak. Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem vakfesini Cebel-i Rahme’nin hemen yanındaki Neb‘a ve Nübey‘a kayaları arasında bulunan Nâbit tepesi üzerinde yapmıştır.

  • Arefe günü oruca niyet etmemek. Arefe günü oruç tutmak hacılar için mekruh, hacca gitmeyenler için müstehaptır.

  • Vakfe süresince vaktini telbiye, tesbih, zikir, dua ve istiğfarla geçirmek.

Müzdelife Vakfesi

Hacıların güneş battıktan sonra Arafat’tan ayrılarak Müzdelife’ye gelmeleri ve burada belirli bir süre kalarak vakfe yapmaları mezheplerin hepsine göre vaciptir.

Müzdelife’ye vardıktan sonra akşamla yatsı namazları yatsı namazı vaktinde cem‘-i te’hir ile birleştirerek kılınır ve gece Müzdelife’de kalınır. Müzdelife’de geceleyerek sabah namazına kadar kalmak ise Hanefiler’e ve Şâfiler’e göre sünnettir.

Vakfe süresince uyumak, vakfeye niyet etmemek, abdestsiz, cünüp veya adet halinde olmak vakfenin sıhhatine engel değildir.

Arafat’tan Müzdelife’ye intikal ederken aynı zamanda Müzdelife’den Mina’ya şeytan taşlamaya doğru hareket ederken sükûneti koruyup, vakarlı davranmak gerektiğini, ihram yasaklarının hâlâ devam ettiğini lütfen unutmayınız. Bu süreçte hiç aklınıza gelmeyecek olaylara şahit olabilirsiniz.

Arafat’tan ayrılıp (sel gibi Müzdelife’ye) akın ettiğinizde, Meş’ar-i Haram’da Allah’ı zikredin. Onu, size gösterdiği gibi zikredin. Doğrusu siz onun yol göstermesinden önce yolunu şaşırmışlardan idiniz. Diyanet İşleri Başkanlığı Kuran-ı Kerim Türkçe Meali, Bakara Suresi, 198. Ayet

Yeri

Mina ile Arafat arasında kalan bölgedir. Müzdelife sınırları içerisinde Ebrehe ordusunun helâk edildiği Muhassir vadisi bulunur, bu vadi dışında Müzdelife’nin her yerinde vakfe yapılabilir.

Zamanı

Hanefîler’e göre Müzdelife vakfesinin zamanı Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in uygulaması esas alınarak kurban bayramının birinci günü fecrin doğuşu ile başlar ve güneş doğuncaya kadar devam eder, gece boyu Müzdelife’de kalınsın veya kalınmasın bu süre içerisinde orada bulunmak vakfenin sıhhati için yeterlidir. Fecrin doğmasından önce veya güneş doğduktan sonra yapılan vakfe geçerli olmaz.

Ancak Allah Resûlü sallallahu aleyhi ve sellem’in müsadesine istinaden yaşlılar, hastalar, çocuklar vb. meşru bir mazereti bulunanlar gece yarısından sonra Mina’ya gidebilirler.

Mâlikîler’e göre gecenin herhangi bir vaktinde, Şâfiî ve Hanbelîler’e göre gece yarısından sonra kısa bir süre de olsa Müzdelife’de bulunmak vâciptir. Bu üç mezhebe göre de fecir vaktinde erkenden sabah namazını kılmak, ardından telbiye, tekbir, tehlil ve dua ile vakfeye durmak, ortalık iyice ağarıncaya kadar tövbe ve dualar etmek, güneş doğmadan önce Mina’ya doğru hareket etmek sünnettir.

Müzdelife Vakfesi Sünnetleri

  • Arefe ile bayramın birinci gününü bağlayan geceyi Müzdelife’de geçirmek.

  • Müzdelife’ye intikal süresince sükûneti korumak, vakarlı davranmak, başkalarını rahatsız etmeyip sürekli dua ve zikir ile meşgul olmak.

  • Sabah namazı vakti girer girmez namazı erkenden eda etmek ve namazdan sonra hemen vakfeye durmak.

  • Mümkünse vakfeyi Meş‘ar-i Harâm denilen Kuzah tepesi yakınında yapmak. Vakfe süresince dua, tesbih, telbiye, tekbir ve tehlîl ile meşgul olmak.

  • Sabah namazından sonra yapılacak vakfenin ardından güneşin doğmasını beklemeden Mina’ya doğru hareket etmek.